“مشاوره برای همسران”  که به آن ” مشاوره زناشوئی ” نیز گفته می شود، شامل خدماتی است که یک متخصص مشاوره  آموزش دیده در حیطه روابط همسران، برای کمک به بهبود سازگاری و افزایش خشنودی زن و مرد از زندگی زناشوئی خود ارائه می کند.

ارتباط زناشوئی هسته مرکزی روابط خانوادگی را تشکیل می دهد. خانواده همان موقعیتی است که همه ما برای آرام زیستن، رشد کردن و شکوفا شدن به آن نیازمندیم.

مشاوره زناشوئی ، کمک حرفه ای به آنها است تا بتوانند ابتدا مشکلات و تعارض های خود را شناسائی، سپس دلایل ایجاد آنها را بشناسند. پس از آن بفهمند که چرا این مشکلات دوام پیدا می کنند و به دنبال آن بتوانند از روش های کارآمد جدیدی که تا به حال استفاده نکرده اند برای برطرف کردن آنها و بهبود ارتباط متقابلشان استفاده کنند.

بسیاری از مشکلات همسران به خاطر ناآگاهی آنها از نیازها و خواسته های طرف مقابل و نیز ناتوانی هر یک در اعلام رسا و کارآمد خواسته های خود به دیگری است.

با استفاده از مشاوره زناشوئی، همسران می توانند:

1)  تصمیم های عاقلانه و کارآمدی را برای بازسازی رابطه تهدید یا تخریب شده زناشوئی خود بگیرند.

2) برای تقویت روابط متقابل شان به گونه ای که هر یک احساس بهرمندی بیشتر از وجود طرف مقابلش کند بکوشند

3) نحوه بهرمند کردن همسر از وجود خود را از طریق شناخت نیازها و خواسته های او فرا بگیرد.

4) تفاوت های خود را بشناسند و برای تبدیل کردنشان به شباهت، یا کار برای کاهش آنها و یا مدارا با آنها را یاد بگیرند.

مطالعات نشان داده است که بسیاری از مشکلات زناشوئی بخاطر نداشتن دانش و یا مهارت های مناسب برای شناسائی و حل مشکلاتی است که همسران در ارتباط روزمره با یکدیگر پیدا می کنند. اما در بسیار از موارد هم مشکلات ریشه در ترس ها و انتظاراتی دارد که افراد به وضوح از آنها خبر ندارند. این انتظارات، خواسته ها و ترس ها ریشه در نابسامانی های ایام کودکی  یک یا هر دو همسر دارد. در فرایند مشاوره لازم است، هر یک از شرکا زندگی با کمک مشاور برای درک مشکلات خود بکوشند تا بتوانند از تأثیر مخرب آنها بر رابطه جلوگیری کنند.

ویژگی های یک مشاوره زناشوئی مطمئن

مشاوران زناشوئی در اولین جلسات مشاوره به مراجعین خود یاد می دهند که در فرایند مشاوره، هر کدام از آنها به جای تلاش برای متقاعد کردن و تغییر دیگری فقط می توانند روی سهم خود از مسئله کار کنند. و به آنها اطمینان می دهند که هر تغییر درست در هر یک از همسران ناگزیر دیگری را برای تغییر جدید ترغیب می کند.

لازم به تأکید است که کار مشاور تصمیم گیری به جای دیگران نیست. و به هیچ وجه نباید رفتارشان باعث شود تا مراجعین تصور کنند که قابلیت و توانائی رسیدن به تصمیم های درست را ندارند و نمی توانند تغییرات صحیح را به زندگی خود ببرند.

بنابراین در مواردی که مشاهده کردید که مشاور شما از روش هائی استفاده می کنند که گویا می خواهد به جای شما تصمیم گرفته و یا عمل کند، بدانید که باید از خدمات مشاور دیگری بهره ببرید.

چه کسی صلاحیت کار به عنوان مشاور زناشوئی را دارد؟

متخصص مشاوره زناشوئی فردی است که حداقل دارای مدرک کارشناسی ارشد در مشاوره خانواده، مشاوره توانبخشی و یا روان شناسی بالینی با گرایش خانواده درمانی باشد. به علاوه دارای پروانه فعالیت از سازمان نظام روان شناسی و مشاوره است و در مرکز مشاوره، یا درمانگاه های شبکه سلامت دارای مجوز فعالیت به ارائه خدمت مشغول است. مشاوران زناشوئی طبق معیارهای اخلاق حرفه ای و نیز اصول فنی ارائه خدمات مشاوره، ملزم به حفظ اسرار مراجعین خود هستند. آنها اجازه ندارند تا هیچ اطلاعاتی را بدون اجازه شما با همسرتان در میان بگذارند یا آنرا به هیج مرجع دیگری بدهند. آنها اجازه ندارند بگونه ای رفتار کنند که گویا بیش از شما به مسائل شما وقوف دارند یا بیش از شما، شما را می شناسند. هر جا چنین رفتارهائی را مشاهده کردید به نظر می رسد همان موقعی است که باید مشاور خود را عوض کنید.

علل اصلی مراجعه به مشاوره زناشوئی

برخی از مسائلی که ممکن است همسران برای آنها به مشاور زناشوئی مراجعه کنند عبارتند از:

– مشکلات ارتباطی و حرف زدن با یکدیگر

– اختلاف نظر و تعارض در مورد روش فرزند پروری

– اختلاف نظر در مورد نوع و نحوه ارتباط با خانواده هر یک از همسران

– مشکلات در رابطه جنسی

– مشکلات مربوط به سوء مصرف مواد و اعتیاد

– مشکلات مربوط به بد اخلاقی، خشم و پرخاشگری و آزار عاطفی یا جسمی همسر

–  برخی مشکلات روان شناختی هر یک از همسران که باعث ناراحتی دیگری می شود.

– مشکلات ناشی از بی وفائی همسر

یک نکته قابل تأکید این است که مشاوره زناشوئی اگر چه جزو مداخله های روان شناختی کوتاه مدت طبقه بندی شده است، اما اغلب برای رسیدن به نتیجه دلخواه، حداقل به ده جلسه (هفته ای یک بار) نیاز است.

این نیز شایان ذکر است که اگر چه حضور هر دو همسر در فرایند مشاوره بسیار مطلوب است، اما تأثیر مشاوره زناشوئی منوط به حضور همزمان هر دو در تمامی جلسات نیست. در عین حال در مواردی که یکی از همسران به هر دلیلی از همکاری با فرایند مشاوره سرباز می زند یا به دلایل شغلی یا هر دلیلی دیگری قادر به شرکت در فرایند مشاور نیست، حضور و پیگیری یکی از همسران نیز تأثیرات مثبت بسیار زیادی بر رابطه همسران به جای گذاشته است. به خاطر داشته باشید که فرایند اطمینان پیدا کردن به مشاور زمان بر است. اگر در ابتدای کار نتوانستید به راحتی با او صحبت کنید و از ناگفته ها بگویید، جای تعجب نیست. کمی صبر و تکرار ملاقات، مسئله را حل خواهد کرد.

روش و ابزارهائی که مشاوران زناشوئی بکار می برند

 – مصاحبه های تخصصی

– فنون تخصصی تشخیص مشکلات و بازسازی روابط همسران

– ابزارهای سنجش پرسشنامه ای از نوع کاعذ و قلم یا رایانه مبنا

– و گاه نیز مشاهده مستقیم رفتار تعاملی همسران در محل برگزاری جلسات مشاوره

– استفاده از امکان ارجاع به سایر متخصصان حوزه سلامت نظیر متخصصین زنان، اورولوژی، روان پزشکی، مغزو اعصاب و مددکاری و استفاده از خدمات یا اطلاعات تخصصی آنها در ارزیابی و درمان مشکلات مبنائی در روابط زناشوئی.

 

دکتر بهمن بهمنی؛ دکترای مشاوره، دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی